II.

Age igitur ingrediamur et unumquodque ut intellegi atque capi potest
dispiciamus; nam, sicut optime dictum uidetur, eruditi est hominis unum
quodque ut ipsum est ita de eo fidem capere temptare.

Nam cum tres sint speculatiuae partes, _naturalis_, in motu
inabstracta [Greek: anupexairetos] (considerat enim corporum formas cum
materia, quae a corporibus actu separari non possunt, quae corpora in motu
sunt ut cum terra deorsum ignis sursum fertur, habetque motum forma
materiae coniuncta), _mathematica_, sine motu inabstracta (haec enim
formas corporum speculatur sine materia ac per hoc sine motu, quae formae
cum in materia sint, ab his separari non possunt), _theologica_, sine
motu abstracta atque separabilis (nam dei substantia et materia et motu
caret), in naturalibus igitur rationabiliter, in mathematicis
disciplinaliter, in diuinis intellectualiter uersari oportebit neque diduci
ad imaginationes, sed potius ipsam inspicere formam quae uere forma neque
imago est et quae esse ipsum est et ex qua esse est. Omne namque esse ex
forma est. Statua enim non secundum aes quod est materia, sed secundum
formam qua in eo insignita est effigies animalis dicitur, ipsumque aes non
secundum terram quod est eius materia, sed dicitur secundum aeris figuram.
Terra quoque ipsa non secundum [Greek: apoion hulaen] dicitur, sed secundum
siccitatem grauitatemque quae sunt formae. Nihil igitur secundum materiam
esse dicitur sed secundum propriam formam. Sed diuina substantia sine
materia forma est atque ideo unum et est id quod est. Reliqua enim non sunt
id quod sunt. Vnum quodque enim habet esse suum ex his ex quibus est, id
est ex partibus suis, et est hoc atque hoc, id est partes suae coniunctae,
sed non hoc uel hoc singulariter, ut cum homo terrenus constet ex anima
corporeque, corpus et anima est, non uel corpus uel anima in partem; igitur