84 Quid habet enim vita commodi? Quid non potius laboris? Sed habeat sane;
habet certe tamen aut satietatem aut modum. Non libet enim mihi deplorare
vitam, quod multi et ei docti saepe fecerunt, neque me vixisse paenitet,
quoniam ita vixi, ut non frustra me natum existimem, et ex vita ita discedo
tamquam ex hospitio, non tamquam e domo; commorandi enim natura divorsorium
nobis, non habitandi dedit. O praeclarum diem cum in illud divinum animorum
concilium coetumque proficiscar cumque ex hac turba et colluvione discedam!
Proficiscar enim non ad eos solum viros, de quibus ante dixi, verum etiam
ad Catonem meum, quo nemo vir melior natus est, nemo pietate praestantior,
cuius a me corpus est crematum, quod contra decuit ab illo meum, animus
vero non me deserens sed respectans, in ea profecto loca discessit quo mihi
ipsi cernebat esse veniendum. Quem ego meum casum fortiter ferre visus sum,
non quo aequo animo ferrem, sed me ipse consolabar existimans non
longinquum inter nos digressum et discessum fore.

85 His mihi rebus, Scipio, id enim te cum Laelio admirari solere dixisti,
levis est senectus, nec solum non molesta, sed etiam iucunda. Quod si in
hoc erro, qui animos hominum immortalis esse credam, libenter erro nec mihi
hunc errorem, quo delector, dum vivo, extorqueri volo; sin mortuus, ut
quidam minuti philosophi censent, nihil sentiam, non vereor ne hunc errorem
meum philosophi mortui irrideant. Quod si non sumus immortales futuri,
tamen exstingui homini suo tempore optabile est. Nam habet natura, ut
aliarum omnium rerum, sic vivendi modum. Senectus autem aetatis est
peractio tamquam fabulae, cuius defetigationem fugere debemus, praesertim
adiuncta satietate.

Haec habui de senectute quae dicerem, ad quam utinam veniatis, ut ea, quae
ex me audistis, re experti probare possitis!

* * * * *