ambitionem,--atque etiam armatos dimittatis. Nae ista vobis mansuetudo et
misericordia, si illi arma ceperint in miseriam onvertet.[294] Scilicet
res ipsa aspera est, sed vos non timetis eam.[295] Immo vero[296] maxime;
sed inertia et mollitia animi alius alium expectantes cunctamini,
videlicet dis immortalibus confisi, qui hanc rem publicam saepe in
maximis periculis servavere. Non votis neque suppliciis muliebribus
auxilia deorum parantur; vigilando, agendo, bene consulendo prospera
omnia cedunt; ubi socordiae te atque ignaviae tradideris, nequidquam deos
implores;[297] irati infestique sunt. Apud majores nostros A. Manlius
Torquatus bello Gallico filium suum, quod is contra imperium in hostem
pugnaverat, necare jussit,[298] atque ille egregius adolescens
immoderatae fortitudinis morte poenas dedit: vos de crudelissimis
parricidis quid statuatis cunctamini? Videlicet cetera vita eorum huic
sceleri obstat. Verum parcite dignitati Lentuli, si ipse pudicitiae, si
famae suae, si dis aut hominibus unquam ullis pepercit; ignoscite Cethegi
adolescentiae, nisi iterum jam patriae bellum fecit. Nam quid ego de
Gabinio, Statilio, Caepario loquar? quibus si quidquam[299] unquam pensi
fuisset, non ea consilia de re publica habuissent. Postremo, P. C., si
mehercule peccato locus esset,[300] facile paterer vos ipsa re corrigi,
quoniam verba contemnitis; sed undique circumventi sumus. Catilina cum
exercitu faucibus urguet:[301] alii intra moenia atque in sinu urbis sunt
hostes: neque parari neque consuli quidquam potest occulte; quo magis
properandum est. Quare ita ego censeo: quum nefario consilio sceleratorum
civium res publica in maxima pericula venerit, iique indicio T. Volturcii
et legatorum Allobrogum convicti confessique sint caedem, incendia
aliaque se foeda atque crudelia facinora in cives patriamque paravisse,
de confessis sicuti de manifestis rerum capitalium more majorum
supplicium sumendum.'

[273] Cato says, '_When I consider the danger of our situation, I form