attulissent, repudiati sunt; non enim aurum habere praeclarum sibi videri
dixit, sed eis qui haberent aurum imperare. 56 Poteratne tantus animus
efficere non iucundam senectutem? Sed venio ad agricolas, ne a me ipso
recedam. In agris erant tum senatores, id est senes, si quidem aranti L.
Quinctio Cincinnato nuntiatum est eum dictatorem esse factum, cuius
dictatoris iussu magister equitum C. Servilius Ahala Sp. Maelium regnum
appetentem occupatum interemit. A villa in senatum arcessebatur et Curius
et ceteri senes, ex quo qui eos arcessebant viatores nominati sunt. Num
igitur horum senectus miserabilis fuit, qui se agri cultione oblectabant?
Mea quidem sententia haud scio an nulla beatior possit esse, neque solum
officio, quod hominum generi universo cultura agrorum est salutaris, sed et
delectatione quam dixi, et saturitate copiaque rerum omnium, quae ad victum
hominum, ad cultum etiam deorum pertinent, ut, quoniam haec quidam
desiderant, in gratiam iam cum voluptate redeamus. Semper enim boni
assiduique domini referta cella vinaria, olearia, etiam penaria est,
villaque tota locuples est, abundat porco haedo agno gallina, lacte caseo
melle. Iam hortum ipsi agricolae succidiam alteram appellant. Conditiora
facit haec supervacaneis etiam operis aucupium atque venatio. 57 Quid de
pratorum viriditate aut arborum ordinibus aut vinearum olivetorumve specie
plura dicam? Brevi praecidam. Agro bene culto nihil potest esse nec usu
uberius nec specie ornatius, ad quem fruendum non modo non retardat, verum
etiam invitat atque allectat senectus. Ubi enim potest illa aetas aut
calescere vel apricatione melius vel igni, aut vicissim umbris aquisve
refrigerari salubrius? 58 Sibi habeant igitur arma, sibi equos, sibi
hastas, sibi clavam et pilam, sibi venationes atque cursus, nobis senibus
ex lusionibus multis talos relinquant et tesseras; id ipsum ut lubebit,
quoniam sine eis beata esse senectus potest.

XVII. 59 Multas ad res perutiles Xenophontis libri sunt, quos legite quaeso
studiose, ut facitis. Quam copiose ab eo agri cultura laudatur in eo libro,