in exspectatis ad amplissimam dignitatem fratribus, Scipio, mortem omni
aetati esse communem. At sperat adulescens diu se victurum, quod sperare
idem senex non potest. Insipienter sperat; quid enim stultius quam incerta
pro certis habere, falsa pro veris? At senex ne quod speret quidem habet.
At est eo meliore condicione quam adulescens, quoniam id quod ille sperat
hic consecutus est: ille volt diu vivere, hic diu vixit. 69 Quamquam, o di
boni, quid est in hominis natura diu? Da enim supremum tempus, exspectemus
Tartessiorum regis aetatem: fuit enim, ut scriptum video, Arganthonius
quidam Gadibus, qui octoginta regnaverat annos, centum viginti vixerat.

Sed mihi ne diuturnum quidem quicquam videtur, in quo est aliquid extremum;
cum enim id advenit, tum illud quod praeteriit, effluxit; tantum remanet,
quod virtute et recte factis consecutus sis. Horae quidem cedunt et dies et
menses et anni, nec praeteritum tempus umquam revertitur nec quid sequatur
sciri potest. Quod cuique temporis ad vivendum datur, eo debet esse
contentus. 70 Neque enim histrioni, ut placeat, peragenda fabula est, modo
in quocunque fuerit actu probetur; neque sapientibus usque ad 'plaudite'
veniendum est, breve enim tempus aetatis satis longum est ad bene
honesteque vivendum; sin processerit longius, non magis dolendum est, quam
agricolae dolent praeterita verni temporis suavitate aestatem autumnumque
venisse. Ver enim tamquam adulescentia significat ostenditque fructus
futuros; reliqua autem tempora demetendis fructibus et percipiendis
accommodata sunt. 71 Fructus autem senectutis est, ut saepe dixi, ante
partorum bonorum memoria et copia. Omnia autem, quae secundum naturam
fiunt, sunt habenda in bonis; quid est autem tam secundum naturam quam
senibus emori? Quod idem contingit adulescentibus adversante et repugnante
natura. Itaque adulescentes mihi mori sic videntur, ut cum aquae
multitudine flammae vis opprimitur, senes autem sic, ut cum sua sponte,
nulla adhibita vi, consumptus ignis exstinguitur, et quasi poma ex
arboribus, cruda si sunt, vix evelluntur, si matura et cocta, decidunt, sic