vitam adulescentibus vis aufert, senibus maturitas; quae quidem mihi tam
iucunda est, ut, quo propius ad mortem accedam, quasi terram videre videar
aliquandoque in portum ex longa navigatione esse venturus.

XX. 72 Senectutis autem nullus est certus terminus, recteque in ea vivitur,
quoad munus offici exsequi et tueri possit mortemque contemnere, ex quo fit
ut animosior etiam senectus sit quam adulescentia et fortior. Hoc illud
est, quod Pisistrato tyranno a Solone responsum est, cum illi quaerenti qua
tandem re fretus sibi tam audaciter obsisteret respondisse dicitur
'senectute.' Sed vivendi est finis optimus, cum integra mente certisque
sensibus opus ipsa suum eadem quae coagmentavit natura dissolvit. Ut navem,
ut aedificium idem destruit facillime qui construxit, sic hominem eadem
optime quae conglutinavit natura dissolvit. Iam omnis conglutinatio recens
aegre, inveterata facile divellitur. Ita fit ut illud breve vitae reliquum
nec avide appetendum senibus nec sine causa deserendum sit; vetatque
Pythagoras iniussu imperatoris, id est dei, de praesidio et statione vitae
decedere. 73 Solonis quidem sapientis est elogium, quo se negat velle suam
mortem dolore amicorum et lamentis vacare. Volt, credo, se esse carum suis.
Sed haud scio an melius Ennius:

_nemo me lacrumis decoret, neque funera fletu_
_faxit_

74 Non censet lugendam esse mortem, quam immortalitas consequatur. Iam
sensus moriendi aliquis esse potest, isque ad exiguum tempus, praesertim
seni: post mortem quidem sensus aut optandus aut nullus est. Sed hoc
meditatum ab adulescentia debet esse, mortem ut neglegamus; sine qua
meditatione tranquillo animo esse nemo potest. Moriendum enim certe est, et
incertum an hoc ipso die. Mortem igitur omnibus horis impendentem timens
qui poterit animo consistere? 75 De qua non ita longa disputatione opus