_antehac, dementis sese flexere viai_

ceteraque gravissime, notum enim vobis carmen est, et tamen ipsius Appi
exstat oratio. Atque haec ille egit septemdecim annis post alterum
consulatum, cum inter duos consulatus anni decem interfuissent censorque
ante superiorem consulatum fuisset, ex quo intellegitur Pyrrhi bello
grandem sane fuisse, et tamen sic a patribus accepimus. 17 Nihil igitur
afferunt qui in re gerenda versari senectutem negant, similesque sunt ut si
qui gubernatorem in navigando nihil agere dicant, cum alii malos scandant,
alii per foros cursent, alii sentinam exhauriant, ille clavum tenens
quietus sedeat in puppi, non faciat ea, quae iuvenes. At vero multo maiora
et meliora facit. Non viribus aut velocitate aut celeritate corporum res
magnae geruntur, sed consilio auctoritate sententia, quibus non modo non
orbari, sed etiam augeri senectus solet; 18 nisi forte ego vobis, qui et
miles et tribunus et legatus et consul versatus sum in vario genere
bellorum, cessare nunc videor, cum bella non gero. At senatui quae sint
gerenda praescribo et quo modo; Carthagini male iam diu cogitanti bellum
multo ante denuntio, de qua vereri non ante desinam quam illam exscisam
esse cognovero. 19 Quam palmam utinam di immortales, Scipio, tibi
reservent, ut avi relliquias persequare, cuius a morte tertius hic et
tricesimus annus est, sed memoriam illius viri omnes excipient anni
consequentes. Anno ante me censorem mortuus est, novem annis post meum
consulatum, cum consul iterum me consule creatus esset. Num igitur, si ad
centesimum annum vixisset, senectutis eum suae paeniteret? Nec enim
excursione nec saltu, nec eminus hastis aut comminus gladiis uteretur, sed
consilio ratione sententia, quae nisi essent in senibus, non summum
consilium maiores nostri appellassent senatum. 20 Apud Lacedaemonios quidem
ei, qui amplissimum magistratum gerunt, ut sunt, sic etiam nominantur
senes. Quod si legere aut audire voletis externa, maximas res publicas ab
adulescentibus labefactatas, a senibus sustentatas et restitutas