noctesque aut per vim aut dolis temptare, defensoribus moenium praemia
modo, modo formidinem ostentare, suos hortando ad virtutem arrigere,[152]
prorsus intentus cuncta parare. Adherbal, ubi intellegit omnes suas
fortunas in extremo sitas, hostem infestum, auxilii spem nullam, penuria
rerum necessariarum bellum trahi non posse, ex iis, qui una Cirtam
profugerant, duos maxime impigros delegit; eos multa pollicendo ac
miserando casum suum confirmat, uti per hostium munitiones noctu ad
proximum mare, dein Romam pergerent. Numidae paucis diebus jussa
efficiunt; litterae Adherbalis in senatu recitatae, quarum sententia haec
fuit:

[152] _Arrigere_, the same as _excitare_; hence frequently _animum
arrigere_, 'to rouse courage.'

24. 'Non mea culpa saepe ad vos oratum mitto, patres conscripti, sed vis
Jugurthae subigit, quem tanta libido extinguendi me invasit, ut neque vos
neque deos immortales in animo habeat, sanguinem meum quam omnia malit.
Itaque quintum jam mensem socius et amicus populi Romani armis obsessus
teneor, neque mihi Micipsae patris mei beneficia neque vestra decreta
auxiliantur; ferro an fame acrius urguear incertus sum. Plura de Jugurtha
scribere dehortatur me fortuna mea; et jam antea expertus sum parum fidei
miseris esse. Nisi tamen intellego[153] illum supra quam ego sum petere,
neque simul amicitiam vestram et regnum meum sperare. Utrum gravius
existimet, nemini occultum est. Nam, initio occidit Hiempsalem, fratrem
meum, dein patrio regno me expulit; quae sane fuerint nostrae injuriae,
nihil ad vos.[154] Verum nunc vestrum regnum armis tenet, me, quem vos
imperatorem Numidis posuistis, clausum obsidet; legatorum verba quanti
fecerit, pericula mea declarant. Quid reliquum nisi vestra vis, quo
moveri possit? Nam ego quidem vellem et haec, quae scribo, et illa, quae
antea in senatu questus sum, vana forent potius, quam miseria mea fidem