aeterna sollicitudo remanebit, quum intellegetis aut serviundum esse aut
permanus libertatem retinendam. Nam fidei quidem aut concordiae quae spes
est? Dominari illi volunt, vos liberi esse, facere illi injurias, vos
prohibere; postremo sociis vestris veluti hostibus, hostibus pro sociis
utuntur. Potestne in tam diversis mentibus pax aut amicitia esse? Quare
moneo hortorque vos, ne tantum scelus impunitum omittatis. Non peculatus
aerarii factus est, neque per vim sociis ereptae pecuniae, quae quamquam
gravia sunt, tamen consuetudine jam pro nihilo habentur: hosti acerrimo
prodita senatus auctoritas, proditum imperium vestrum, domi militiaeque
res publica venalis fuit. Quae nisi quaesita erunt, nisi vindicatum in
noxios, quid erit reliquum, nisi ut illis, qui ea fecere, obedientes
vivamus? Nam impune quaelibet facere, id est regem[202] esse. Neque ego
vos, Quirites, hortor, ut malitis cives vestros perperam quam recte
fecisse, sed ne ignoscendo malis bonos perditum eatis.[203] Ad hoc in re
publica multo praestat beneficii quam maleficii immemorem esse;[204]
bonus tantummodo segnior fit, ubi neglegas, at malus improbior. Ad hoc si
injuriae non sint, haud saepe auxilii egeas.'

[181] _Dehortantur a vobis_--that is, _ad causam vestram suscipiendam_,
'many things dissuade me to undertake your cause.' According to
the context, the expression might, or rather should be, _multa me
dehortantur, ni superaret_; but the present represents the act of
_superare_ as an actual fact, and is at the same time more
impressive.
[182] The number XV., which is found in all good manuscripts, points
to the year B. C. 125, in which the aristocracy gained a decisive
victory through the praetor L. Opimius, who destroyed the town of
Fregellae, and thereby crushed the first attempt of the Italian
allies (_socii_) to obtain the Roman franchise. It may be supposed
that this attempt of the allies was even then supported by the Roman